پلنگ معمولاً آرام، بی‌صدا و با سرعت کم حرکت می‌کند ولی به آسانی می‌تواند سرعت خود را بیشتر از 60 کیلومتر در ساعت افزایش دهد. پلنگ قادر است 6 متر به صورت افقی و 3 متر به حالت عمودی بپرد. معمولاً در سوراخ درختان، شکاف سنگ‌ها، غارها و سایر حفره‌های طبیعی لانه می‌سازد و سطح آن را از علف‌های نرم می‌پوشاند. حس شنوایی بسیار قوی‌ای دارد. خوب شنا می‌کند و به آسانی حیوان بزرگی تا 3 برابر وزن خود را از صخره‌ها بالا می‌برد یا به بالای درخت حمل می‌کند. به منظور تعیین قلمرو و یا مبارزه‌طلبی، غرش‌های بلند سر می‌دهد. پلنگ به شدت از انسان می‌ترسد، به محض مواجه شدن با انسان، به حالت مخفی و بسیار سریع فرار می‌کند. اگر زخمی شود یا راه فراری نداشته باشد، ممکن است در موقع فرار به انسان حمله کند.

پلنگ ایرانی جابه‌جایی زیادی داشته و یک نر در استان یزد که به وسیله رادیوتله‌متری بررسی شد، حدود 626 کیلومتر مربع را در 10 ماه طی کرد. در سال 1384 در مناطق کوهستانی جگین واقع در شهرستان جاسک یک پلنگ که مبادرت به شکار حیوانات اهلی می‌نمود، توسط شکارچیان در یک غار محاصره و پس از بیرون آمدن به وسیله گلوله مجروح می‌شود و چون راه فرارش بسته بود به طرف غار برمی‌گردد. در جلوی غار پای یک شکارچی را که به او تیراندازی کرده بود گاز می‌گیرد ولی پس از فرار توسط شکارچی دیگر کشته می‌شود. در بازدیدی که از محل معاینه حیوان شکار شده انجام شد، مشخص گردید که پلنگ مذکور در سال‌های قبل به علت اصابت فشنگ چهار باره، یکی از انگشتان پا و 2 دندان نیش خود را از دست داده و به علت عدم توانایی در شکار حیوانات وحشی رو به شکار حیوانات اهلی آورده است.
تغذیه پلنگ: از اکثر پستانداران بزرگ و کوچک، به خصوص گراز، کل و بز، قوچ و میش و همچنین پرندگان، خزندگان نظیر لا‌ک‌پشت، ماهی‌ها و حشرات تغذیه می‌کند، به شکار و خوردن گوشت روباه و سگ اهلی علاقه‌مند است. در تابستان سال 1386 در منطقه حفاظت شده بافق 1 قلاده یوز که 1 بز وحشی را شکار نموده و مشغول خوردن آن بود، مورد حمله پلنگ قرار می‌گیرد که به علت گاز گرفتن سر و شکستگی جمجمه کشته می‌شود. پلنگ مذکور بخشی از راسته و شکم یوز را خورده بود. برخی از مردم روستاهای بشاگرد بلوچستان بر این باورند «پلنگی که سگ بخورد اگر پیر باشد جوان می‌شود». در مواقعی که طعمه در دسترس نباشد، یا پلنگ به شدت پیر و آسیب دیده باشد به حیوانات اهلی نظیر گاو، گوسفند، اسب، الاغ و حتی مرغ و خروس حمله می‌کند.
شکار توسط پلنگ: رنگ بدن و آمیختگی آن با طبیعت به او در نزدیک شدن به طعمه کمک می‌کند. حیوانات بزرگ را با گرفتن گلو و فشردن مجرای تنفسی و حیوانات کوچک‌تر را به وسیله گاز گرفتن جمجمه و پشت گردن از پای در می‌آورد. معمولاً غذای اضافی خود را به روی درختان می‌برد و یا در شکاف سنگ‌ها و یا زیر شاخ و برگ‌ها پنهان می‌سازد. در اینجا چند مورد به عنوان مثال ذکر می‌شود: در پارک ملی گلستان در دره «آلمه» پلنگ در اوایل غروب 1 قوچ را شکار کرد و پس ازخوردن بخشی از آن، لاشه را زیر برگ درختان پنهان نمود. در پارک ملی خبر در منطقه «زنجیر آویز» پلنگ بعد از کشتن یک الاغ جوان لاشه حیوان را به بالای یک درخت بید بلند حمل نموده بود. در پارک ملی توران در محل چشمه شوراب، پلنگ گورخر 2 ساله‌ای را شکار کرده و هر شب به سراغ آن می‌آمد. در پارک ملی کویر نزدیک پاسگاه ملک‌آباد، پلنگ پس از کشتن 1 بز وحشی لاشه آن را در داخل یک شکاف عمیق پنهان کرده بود. در پارک ملی تندوره نیز بقایای پایکا در مدفوع پلنگ مشاهده گردید. پلنگ در مناطق پرآب، همه روزه آب می‌نوشد ولی در مناطقی که آب در دسترس نباشد، می‌تواند تا 1 ماه آب نخورد.
تولید مثل پلنگ: معمولا در بهمن ماه جفت‌گیری کرده و در این فصل صدای نعره پلنگ‌ها شنیده می‌شود و درگیری‌هایی نیز ممکن است بین نرها ایجاد گردد. پس از 90 تا 106 روز، 1 تا 4 توله به دنيا می‌آید. ولی به ندرت موفق به بزرگ کردن بيش از 2 توله می‌شود. زایمان معمولاً در غارها و سوراخ‌ها صورت می‌گیرد. چشم‌های بچه‌ها بعد از 10 روز باز می‌شوند، به مدت 3 ماه شیر می‌خورند. توله‌ها در سن 12 تا 18 ماهگی از مادر جدا شده و تا چند ماه پس از آن با هم می‌مانند و حدود 3 سالگی بالغ می‌شوند.
طول عمر پلنگ: در طبيعت 14 تا 19 سال و در اسارت تا 23 سال عمر می‌کند.

زیستگاه، پراکندگی و فراوانی پلنگ در ایران
 

به دليل قابليت سازگاری بالا، در انواع زيستگاه‌های کوهستانی، استپی، جنگلی و کوه‌های خشک مناطق بيابانی اکثر مناطق ایران، از ارتفاع 200 تا 4,000 متر بالاتر از سطح دریا زندگی می‌کند. با استفاده از دوربین‌های تله‌ای، اطلاعات بیشتری از حضور پلنگ در سال‌های اخیر در زیستگاه‌های ناشناخته کشور (پناهگاه حیات‌وحش نایبندان، طبس و بشاگرد در استان هرمزگان) به دست آمده است. اگرچه پلنگ پراکندگی وسیعی در ایران دارد، اما از فراوانی پایینی برخوردار است. در پژوهشی در پارک ملی بمو، 6 فرد پلنگ و تراکمی در حدود 1/87 پلنگ در 100 کیلومتر مربع تخمین زده شده است.

آثار، نمایه‌ها و شناسایی پلنگ ایرانی
 

ردپای پلنگ: از آنجا که پلنگ بزرگ‌ترین گربه‌سان ایران به شمار می‌رود و بزرگ‌ترین ردپا را در بین گربه‌سانان ایران دارا است، از این‌رو شناسایی آن راحت است و با ردپای هیچ جانور دیگری اشتباه گرفته نمی‌شود. پینه پشتی بسیار گسترده و با 3 برجستگی واضح هم ردیف در پایین و 2 برجستگی در بالا مهم‌ترین ویژگی ردپای پلنگ است. ردپای ماده‌ها نسبت به نرها فشرده‌تر بوده و فاصله کمی بین انگشتان و پینه میانی قرار دارد. همچنین دست به طور واضحی از پا بزرگ‌تر است و دارای عرض 10 تا 12 سانتی‌متر و طول 9 الی 10 سانتی‌متر و پا نیز دارای 9 تا 10 سانتی‌متر عرض و 9 تا 9.5 سانتی‌متر طول است.